Rüzgar ve güneş enerjisinin güçlendirilmesi
Zirvede, ekonomilerimizin karbonsuzlaştırılmasının dönüm noktalarına ulaştığı ve rekabet gücünü artırdığı ve bataryaların ülkelere fosil yakıt piyasalarından enerji güvenliği, bağımsızlık ve esneklik elde etme şansı sunduğu belirtildi. IEA İcra Direktörü Fatih Birol’a göre: “Temiz enerji harekete geçiyor. Hem de hızlı bir şekilde. Hem de pek çok insanın düşündüğünden daha hızlı.”
Ancak ülkelerin aynı zamanda geçiş sürecine ve bu süreçteki ekonomilere ve toplumlara hizmet edecek adil tedarik zincirleri oluşturmak için birlikte çalışmaları ve herkesin kaynak çıkmazından kaynak nimetlerine geçmeleri gerekeceği belirtildi. AB Yatırım Bankası Başkanı Dr. Werner Hoyer ise “İklim eylemi sömürgeleştirme 2.0 olmamalıdır” dedi.
BM iklim elçisi Mark Carney, özellikle yatırımcılara net sinyaller gönderecek ve geçiş için gereken parayı kaydıracak hedefler koymaları halinde, bir zamanlar “azaltım yapılması zor” sektör olarak bilinen çimento ve çeliğin karbonsuzlaştırılacağını söyledi.
Kayıp ve zarar
COP27’de bir kayıp ve zarar fonu kurulmasına yönelik anlaşmanın ardından, uluslararası finans kuruluşları ve çok taraflı kalkınma bankaları konuyu görüşmek üzere ilk kez bir araya geldi. Beklentilere rağmen somut detaylar ortaya çıkmadı ve birçok kişi gerçek finansman düzenlemeleri hakkında çok az tartışma olduğunu savundu. En çok etkilenen ülkelere olan inancın korunması için COP28 öncesinde bu durumun değişmesi gerekecektir.
Adaptasyon
Ülkeler, gelişmekte olan ülkelerde erken uyarı sistemlerinin ve adaptasyon finansmanının hızlandırılması çağrısında bulunurken, adaptasyonun maliyeti ile buna ayrılan fonlar arasında giderek büyüyen uçurumun altını çizdi.
Fosil yakıtlar
2019’daki bir önceki BM İklim Eylem Zirvesi’nden bu yana büyük bir değişimle, neredeyse tüm Devlet Başkanları fosil yakıtların kullanımdan kaldırılması gerektiğinin altını çizdi. AB Komisyonu Başkanı Ursula vonder Leyen, Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric, Tuvalu Başbakanı Kausea Natano, Marshall Adaları Cumhuriyeti Devlet Başkanı David Kabua ve diğerleri fosil yakıtların kullanımdan kaldırılması gerektiğine işaret ettiler.
Aralarında Şili ve Kolombiya’nın da bulunduğu pek çok ülkenin lideri, fosil yakıt sektörünün ulusal politika oluşturma ve BM outurumları da dahil olmak üzere çok taraflı süreçler üzerindeki kötü niyetli etkisine dikkat çekerek, bu sektörün inkar, gecikme ve aldatmacayı beslemedeki rolüne dikkat çekti.
Ancak zirvede kimlerin olmadığı da dikkat çekiciydi: büyük kirletici ülkeler ABD, Çin, İngiltere ve Fransa davet edilmedi ya da katılmadı, ancak zirveye katılan liderler harekete geçmek için uluslararası son tarihleri beklemedi. Yenilenebilir enerji kaynaklarının artırılmasından ulaşımın elektrikli hale getirilmesine, metan gazının düzenlenmesinden fosil yakıt sübvansiyonlarının kaldırılmasına ve uyum için yatırım yapılmasına kadar tüm ekonomilerinde attıkları adımları özetlediler.
Devlet dışı aktörler
İklim Eylemi Zirvesi’ne sadece iki özel şirket katıldı. Küresel bir sigortacı olan Allianz, yeni yayınladıkları geçiş planından bahsetti. Konuşan diğer şirket ise kömür ve gazdan elektrik üretimini filosundan aşamalı olarak çıkaran Portekizli enerji şirketi EDP oldu. Washington Valisi Jay Inslee, şirketlerin denkleştirmelere olan aşırı bağımlılığına dikkat çekti: “Çocuklarımız için denkleştirmelere dayalı bir iklim geleceği inşa etmek, pandispanya ile New York gökdeleni inşa etmeye benzer. İşe yaramayacaktır”.
