Skip to main content

Paris Anlaşması geçtiğimiz yıl Türkiye Cumhuriyeti devleti tarafından onaylandı. O tarihten bugüne anlaşma özelinde şöyle bir süreç ilerledi:

6 Ekim 2021 – Paris Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi, ilgili komisyonlardaki görüşmelerin ardından 6 Ekim’de TBMM Genel Kurulunda oybirliği (353 oy) ile kabul edildi. 

7 Ekim 2021 – Karar, Resmi Gazete’de yayınlandı. 

11 Ekim 2021 – Türkiye Paris İklim Anlaşması’na ilişkin onayını, BM Genel Sekretaryası’na bildirdi. Bildirimde, onayın Sekretaryaya gönderilmesinin 30. gününde Anlaşma’nın yürürlüğe gireceği belirtildi. 

10 Kasım 2021 – Paris İklim Anlaşması Türkiye’de yürürlüğe girdi.  

Türkiye’nin İklim Karnesi: Paris İklim Anlaşması’nın Meclis’te onaylanmasından beri bir yıl içinde neler yapıldı?

İklim Şurası gerçekleşti:

(+) Yedi farklı komisyonda Türkiye’nin kısa, orta ve uzun vadeli adımları tartışıldı. Farklı sektörlerden kamu idaresi, özel sektör ve sivil toplum temsilcileri bir araya geldi.

(-) Şûra’nın iklim değişikliği ile mücadele bağlamında en kritik komisyonu olan Emisyon Azaltımı Komisyonu’na iklim alanında faaliyet gösteren kuruluşlar davet edilmedi. Kömürden çıkış, kömür kapasitesini azaltma gibi komisyon toplantılarında oylanan ve kabul edilen kararlar, Şûra sonunda gerçekleşen üst düzey toplantılarda Bakanlık düzeyinde müdahalelerle kararlardan çıkarıldı.

(-) Kömürden çıkış planlaması yerine Türkiye’nin kömür kullanımını henüz ticari ve teknolojik uygulanabilirliği tartışmalı olan karbon yakalama ve tutma teknolojileri aracılığı ile devam edeceğine ilişkin bir karar sonuç metnine dahil edildi. 

İklim yasası çalışmaları başladı:

(+) Bakanlık, Türkiye’nin iklim politikaları için bir hukuksal altyapı oluşturmak üzere iklim yasası hazırlıklarına başladı. Bu sayede, iklim politikasına uygun plan ve uygulamalar yasalar ile güvence altına alınabilir, aykırı uygulamalara karşı da hukuksal bir düzenleme çerçevesinde yaptırımlar gelebilir.

(-) İklim STK’larının sürece dahil olma çabaları karşılıksız kaldı. Yasa 2 senedir Bakanlık tarafından, hiçbir iklim STK’sı dahil edilmeden hazırlanıyor. Toplantı talep etmelerine rağmen, STK’lar süreçte yer almıyor.

İklim Değişikliği Başkanlığı Türkiye’nin iklim hedefini güncellemek üzere çalışmalar yürütüyor:

(+) Yeni iklim hedefinin tespiti için bilimsel araçlar kullanılıyor.

(-) Ancak açılış toplantısı dışında iklim STK’ları sürece dahil edilmedi. İklim hedefinin belirlenmesini sağlayacak modellemede hangi varsayımlar altında nasıl bir referans senaryo hazırlandığı ve azaltım için ne tipte politikaların değerlendirmeye alındığı sosyal paydaşlarla paylaşılmadı.

Enerji projelerinde fosil yakıtların ağırlığı sürüyor:

(+) EPDK, Güneş yatırımlarını hızlandıracak mevzuat değişiklikleri yaptı.

(+) İklim STK’ları tarafından hazırlanan rapora göre,  Türkiye’deki kömür madenlerinin güneş panelleri ile kaplanması durumunda 6,9 milyon haneninin elektrik ihtiyacını karşılanabilir. 

(-) Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı ardından AB’de ciddi enerji verimliliği ve tasarrufu önlemleri alınırken Türkiye’nin gündeminde tasarruf yok. Son 1 yılda 72,8 milyar dolarlık fosil yakıt ithal edildi.

(-) Enerji Bakanlığı, Paris Anlaşması’na taraf olduktan sonra fosil yakıtların kullanımının azaltılmasına ilişkin bir politika değişikliği yapmadı ya da bir eylem planı açıklamadı.

(-) Muş, Edirne, Tekirdağ, Aydın, Denizli, Ankara, Nevşehir, Amasya ve Çorum’da toplam 75.394,75 hektar alan MAPEG tarafından kömür çıkarmak için ihale edildi.

(-) İthal kömürlü Emba Hunutlu Termik Santrali’nin ilk ünitesi çalışmaya başladı.

(-) Denizli Avdan’da kömür şirketi tarım alanları kömür çıkarmak için kazılmaya başladı, Muğla İkizköy’de kömür şirketi kömür madeni genişletmesinde ısrarına devam ediyor.

Türkiye için güçlü ve iddialı bir iklim eyleminin mümkün olduğunu gösteren çalışmalar yapılıyor, buna karşılık enerji aktörleri fosilde ısrarcı:

(+) Dünyadaki ilk ekonomi ve iklim değişikliği temalı fuarı da kapsayan Ekoİklim Zirvesi yapıldı.

(+) Kömürden çıkış 2030 raporu hazırlandı: Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal), WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe) Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA), Greenpeace Akdeniz, İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği ve 350.org için modelleme çalışmasını APLUS Enerji’nin yaptığı rapor en geç 2030 yılına kadar kömürden çıkışın mümkün olduğunu ortaya koydu

(+) İstanbul Politikalar Merkezi “Türkiye’nin Karbonsuzlaşması Yol Haritası: 2050 net-sıfır” raporunu hazırladı. 

(-) EÜAŞ “Kömürün geleceği” çalıştayı yaptı. 

(-) Ekoİklim Zirvesi’nde Yeniköy ve Kemerköy Termik Santrallerini işleten Limak’ın YK Başkanı Ebru Özdemir “Söylem, Eylem ve Misyon olarak Sürdürülebilirlik: Limak” başlıklı bir konuşma yaparken, eşzamanlı olarak sahip oldukları santraller için yeni kömür madeni açmak amacıyla İkizköy’de zeytin ağaçları söküldü.