2023 Petrol ve Gaz Endüstrisi İncelemeleri

Petrol ve gaz endüstrisine dair geçtiğimiz üç ayda IEA ve IEEFA tarafından yayınlanan rapor ve analizlerden öne çıkan noktaları paylaşılmıştır. Kaynaklara başlıklardaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz.

Önemli çıkarımlar:

• Petrol talebinin öngörülebilir gelecekte artacağı tahmin ediliyor: IEA ulaşım yakıtlarına olan talebin 2028’den önce zirve yapacak olmasıyla zirve talebin “ufukta göründüğünü” söylüyor.

• Petrokimyasallar ve hava taşımacılığı, Çin ve gelişmekte olan dünyanın öncülüğünde petrol talebindeki büyümeyi yönlendirecek.

• Orta vadede OPEC dışında petrol arzı en hızlı ABD, Guyana ve Brezilya’da artacak; OPEC içinde ise Suudi Arabistan, BAE ve Irak başı çekecek.

• Rusya’nın tetiklediği küresel gaz krizi, doğal gaz talebine yönelik orta ve uzun vadeli büyüme beklentilerini derinden zedeledi; IEA, 2020-2024 yılları arasındaki dönem için küresel gaz talebi büyümesine yönelik görünümünü %40 oranında düşürdü; bu aşağı yönlü revizyonun yarısından fazlasını tek başına Avrupa oluşturuyor.

• Petrol ve gaz endüstrisi hala büyük ölçüde üretimin artırılmasına yatırım yapıyor; temiz enerjiye ve CCS gibi “çözümlere” yapılan yatırım, sektör genelindeki sermaye harcamalarının nispeten küçük bir parçası olmaya devam ediyor.

• Petrol devleri temettüler ve geri alımlar yoluyla hissedarlarına büyük miktarlarda sermaye geri ödemeye devam ediyor, hatta bazıları bu yıl bunu yapmak için nakit rezervlerini kullanıyor.

IEA: Petrol Piyasası Raporu Ağustos 2023:

• Dünya petrol talebi Haziran ayında 103 mb/gün ile rekor kırdı ve Ağustos ayında güçlü yaz hava seyahatleri, enerji üretiminde artan petrol kullanımı ve Çin petrokimya faaliyetlerindeki artışla yeni bir zirve görebilir.

• Küresel petrol talebinin 2023 yılında 2,2 mb/d artarak 102,2 mb/d’ye ulaşması ve büyümenin %70’inden fazlasını Çin’in oluşturması bekleniyor.

• Yeni hammaddelere geçiş, kesintiler ve yüksek sıcaklıklar birçok işletmeciyi düşük kapasitede çalışmaya zorladığından, rafineriler talep artışına ayak uydurmakta zorlanıyor.

• Suudi Arabistan’ın üretimindeki keskin düşüşün etkisiyle küresel petrol arzı Temmuz ayında düştü.

• 2024 yılında OPEC+ dışındaki ülkelerin 1,3 milyon varil/gün artışla dünya arz büyümesine hakim olması beklenirken OPEC+ sadece 160 milyon varil/gün ekleyebilecek.

• Rusya’nın petrol ihracatı Temmuz ayında yaklaşık 7,3 mb/d seviyesinde sabit kalırken, Çin ve Hindistan’a sevkiyatlar bunun %80’ini oluşturdu.

• Ham petrol ve ürün stokları keskin bir şekilde azaldı: Temmuz ayında, gözlemlenen petrol stokları art arda üçüncü ay azaldı ve OECD sanayi stokları beş yıllık ortalamanın 100 mb’den fazla altında kaldı.

IEA: Küresel Gaz Güvenliği İncelemesi 2023 (Temmuz)

• Küresel LNG piyasasının artan esnekliği ve likiditesi, 2022’deki gaz arzı krizine karşı önemli bir yanıt olarak ortaya çıktı.

• Avrupalı alıcılar, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana LNG kontrat faaliyetlerini artırmış olsalar da, 2022’nin başından bu yana kontrata bağlanan toplam LNG hacminin yalnızca %20’sini oluşturuyorlar – Çin’in payı ise %25’i aştı.

• 2023’ün başından bu yana doğal gaz piyasaları, zamanında atılan politika adımları, etkin piyasa güçleri ve 2022/23 kış sezonundaki elverişli hava koşulları nedeniyle kademeli olarak yeniden dengelenmeye doğru ilerledi.

• 2023’in ilk yarısında talepteki azalma fiyatların düşmesine yol açtı: OECD Avrupa’da doğal gaz talebi tahmini olarak %10 veya 30 milyar metreküpün üzerinde düştü; Çin büyümeye geri dönerken, bu kazanımlar Japonya ve Kore’deki talep düşüşleriyle neredeyse tamamen dengelendi.

• Küresel gaz talebinin 2023 yılında genel olarak yatay seyretmesi ve 2024 yılında %2’lik bir büyümeye dönmesi beklenirken, Asya Pasifik bölgesinin 2024 yılı sonuna kadar artan gaz talebinin yaklaşık %80’ini oluşturması bekleniyor.

• Asya ve Avrupa pazarlarındaki yüksek doğal gaz stok seviyeleri, Kuzey Yarımküre’de 2023/24 kış sezonu öncesinde ihtiyatlı bir iyimserlik sağlıyor.

• Soğuk bir kış ve 1 Ekim’den itibaren Rusya’nın Avrupa Birliği’ne boru gazı sevkiyatını tamamen durdurması, piyasadaki gerilimi yeniden tırmandırabilir (ve fiyatları artırabilir).

• Avrupa Birliği’nin gaz talebinde LNG’nin payı 2010’larda ortalama %12 iken 2022’de %35’e yaklaştı – bu oran Rusya’nın Ukrayna işgali öncesindeki boru hatlarından sağlanan gaz oranına yakın gidiyor.

• Rusya’nın tetiklediği küresel gaz krizi, doğal gaz talebine yönelik orta ve uzun vadeli büyüme beklentilerini derinden zedeledi.

• 2020-2024 yılları arasındaki dönem için küresel gaz talebi artışı %40 oranında azaltıldı; Avrupa tek başına bu aşağı yönlü revizyonun yarısından fazlasını oluşturuyor.

IEA: Petrol 2023 (Haziran)

• Küresel petrol piyasaları, Covid-19 salgını ve ardından Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle alt üst olduğu çalkantılı üç yılın ardından yavaş yavaş “normale” dönüyor.

• 2023’te üretime yönelik yatırımlarının 2015’ten bu yana en yüksek seviyelerine ulaşması bekleniyor.

• IEA projeksiyonları, büyük petrol üreticilerinin talep artışı yavaşlasa bile kapasite artırma planlarını sürdürdüklerini varsayıyor.

Petrol talebi üzerine:

• IEA, petrokimyasal hammadde ve hava taşımacılığındaki artışların etkisiyle küresel petrol talebinin 2028 yılında 2022 seviyelerine kıyasla 5,9 milyon varil/gün artışla 105,7 milyon varil/gün seviyesine ulaşacağını tahmin ediyor.

• Daha düşük emisyonlu kaynaklara yönelme, enerji verimliliği ve elektrikli araç (EV) satışlarındaki hızlı artış nedeniyle benzin için 2023’ten sonra ve genel olarak ulaşım yakıtları için 2026’dan sonra büyüme tersine dönecek.

• Çin’deki talep artışı 2024’ten itibaren belirgin bir şekilde yavaşlıyor ve küresel petrol talebi artışı 2023’te 2,4 mb/d iken 2028’de sadece 400 kb/d’ye geriliyor.

• Petrokimya sektörü, sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG), etan ve naftanın 2022-2028 yılları arasındaki artışın %50’sinden fazlasını oluşturmasıyla, küresel petrol talebindeki büyümenin temel itici gücü olmaya devam edecektir.

• Havacılık sektörü, sınırların yeniden açılmasının ardından havayolu seyahatlerinin normale dönmesiyle birlikte güçlü bir şekilde büyüyecek.

Petrol arzı üzerine:

• OPEC+ ittifakı dışındaki petrol üreticisi ülkeler, ABD, Brezilya ve Guyana’nın başını çektiği 5,1 mb/d arz artışı ile orta vadeli kapasite artırım planlarında başı çekiyor.

• Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Irak OPEC+ bünyesinde kapasite geliştirme çalışmalarına öncülük ediyor.

• Hem ham petrol hem de petrol ürünleri için hakim eğilim, Amerika ve Orta Doğu’dan Asya’ya arzın artması yönünde seyrediyor.

IEEFA: Süper büyük şirketlerin azalan kârları petrol ve gaz iş modelindeki kusurları ortaya koyuyor (Ağustos)

• Petrol ve gaz devlerinin gelişmek için yüksek fiyatlara ihtiyacı var

  • 2022’nin ikinci çeyreğiyle karşılaştırıldığında, petrol fiyatı üçte bir oranında düştü ve süper büyük şirketlerin serbest nakit akışları (faaliyetlerinden elde ettikleri nakit eksi sermaye harcamaları) %56 oranında azaldı.

  • Sektörün petrol, gaz, rafine ürünler ve petrokimyasallardan elde ettiği gelirlerin, artan işçilik ve malzeme maliyetlerini karşılayacak ve yeni petrol ve gaz rezervlerini topraktan çıkarmanın giderek artan zorluğunu telafi edecek kadar hızlı büyümesi gerekiyor.

• Petrol endüstrisi eski açık harcama yöntemlerine geri döndü

  • ExxonMobil, Chevron ve Total temettüleri ve hisse geri alımlarını sürdürebilmek için nakit rezervlerine başvurmak zorunda kaldı.

  • IEEFA hesaplamalarına göre, 2005’ten 2020’ye kadar süper büyükler yatırımcılara serbest nakit akışından elde ettiklerinden yaklaşık 325 milyar dolar daha fazla ödeme yaptı.

  • İleriye dönük olarak, küresel petrol devleri temettü akışını sürdürmek için bir süre daha nakit rezervlerinden faydalanabilirler. Daha fazla borç alabilir ya da varlıklarını satabilirler.

  • Savaş çıkmasını ummak ya da fiyatları manipüle etmek için küresel bir petrol karteline bel bağlamak, sürdürülebilir, düşük riskli bir iş modelinin tam tersidir.

Petrol devlerinin 2023 yılı ilk yarı kârları ve sermaye harcamaları :

Not: Chevron ve ExxonMobil’in temiz yatırım harcamaları %0’dır çünkü her iki şirket de aksini belirlemek için yeterli veri açıklamıyor.